Phishing herkennen en voorkomen

Wat is phishing?

Phishing is een vorm van internetfraude waarbij criminelen proberen om gevoelige informatie zoals inloggegevens, creditcardnummers of andere persoonlijke gegevens te bemachtigen. Ze doen dit door zich voor te doen als een betrouwbare organisatie, zoals je bank, de Belastingdienst of een bekend bedrijf.

Hoe herken je phishing?

Phishing-pogingen worden steeds geavanceerder, maar er zijn een aantal signalen die kunnen wijzen op phishing:

Lijkt op een legitiem adres, maar bevat kleine verschillen, bijvoorbeeld: info@rabo-bank.com in plaats van info@rabobank.nl, of gebruikt een volledig willekeurig e-mailadres.

De aanhef

Een belangrijke aanwijzing voor phishing is de aanhef van het bericht. Legitieme bedrijven spreken u meestal aan met uw naam. Wees extra alert bij algemene aanhef zoals "Beste klant" of als uw e-mailadres wordt gebruikt. Ook taalfouten of vreemde formuleringen zijn verdacht, omdat professionele bedrijven normaal gesproken zorgvuldig communiceren. Dit zijn geen absolute bewijzen van phishing, maar wel belangrijke waarschuwingstekens. 

Let goed op de inhoud van een verdacht bericht. Phishing-berichten proberen vaak een gevoel van urgentie te creëren met teksten als "Direct actie vereist!" of gebruiken dreigende taal zoals "Uw account wordt geblokkeerd". Wanneer er om persoonlijke of financiële gegevens wordt gevraagd, is dit een belangrijk waarschuwingssignaal. Ook de aanwezigheid van taal- en spelfouten is verdacht, net als aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn, bijvoorbeeld "U heeft gewonnen!". Wees in deze gevallen extra waakzaam en neem de tijd om de legitimiteit van het bericht te controleren.

Wees extra voorzichtig met links en bijlagen in verdachte e-mails. Let vooral op links die naar twijfelachtige websites leiden en controleer altijd of de URL overeenkomt met de officiële website van het bedrijf. Phishers gebruiken vaak web-adressen die op het eerste gezicht legitiem lijken, maar net iets anders zijn gespeld. Wees ook alert wanneer er wordt gevraagd om bijlagen te openen of software te installeren - dit kunnen pogingen zijn om malware op uw computer te installeren. Open nooit zomaar bijlagen of links waarvan u de afzender niet vertrouwt.

Er zijn diverse veelvoorkomende phishing-scenario's waar u op moet letten. Oplichters sturen vaak nepberichten die zogenaamd van banken komen over "verdachte transacties", of berichten over pakketjes die niet bezorgd kunnen worden. Ook krijgen mensen regelmatig valse meldingen over verlopen wachtwoorden of problemen met hun account. Wees daarnaast alert op nep-facturen of aanmaningen, en trap niet in valse prijzen of winacties. Deze tactieken zijn erop gericht om u persoonlijke gegevens af te laten staan of om u geld afhandig te maken. Bij twijfel is het altijd verstandig om direct contact op te nemen met het betreffende bedrijf via hun officiële contactgegevens.

Hoe voorkom je phishing?

Algemene tips

Om phishing te voorkomen, zijn er enkele belangrijke tips die u kunt volgen. Klik allereerst nooit op links in verdachte e-mails en download geen bijlagen van onbekende afzenders. Het is cruciaal om nooit uw inloggegevens of wachtwoorden via e-mail te delen. Controleer altijd zorgvuldig het webadres in uw browser wanneer u persoonlijke gegevens moet invullen. Voor extra veiligheid is het aan te raden om tweefactorauthenticatie te gebruiken waar mogelijk. Zorg er daarnaast voor dat u uw software en browserextensies regelmatig bijwerkt om optimaal beschermd te blijven tegen de nieuwste vormen van phishing.

Bij twijfel

Wanneer u twijfelt over de echtheid van een bericht, zijn er verschillende stappen die u kunt nemen. Neem altijd contact op met het betreffende bedrijf via hun officiële contactgegevens, niet via de gegevens in het verdachte bericht. Het is veiliger om zelf het webadres in uw browser te typen in plaats van op links te klikken. Maak bij voorkeur gebruik van officiële apps van bedrijven voor het regelen van uw zaken. Als u een verdachte werk-gerelateerde e-mail ontvangt, overleg dan met collega's of deze legitiem is. Vergeet ook niet om verdachte e-mails te melden bij uw IT-afdeling of beveiligingssoftware, zodat zij gepaste maatregelen kunnen nemen.

Wat te doen als je toch slachtoffer bent geworden?

Als u toch slachtoffer bent geworden van phishing, is het belangrijk om snel te handelen. Verander allereerst direct al uw wachtwoorden, vooral van accounts die mogelijk zijn gecompromitteerd. Bij financiële fraude moet u onmiddellijk contact opnemen met uw bank, zij kunnen mogelijk de schade beperken. Het is ook belangrijk om aangifte te doen bij de politie, zodat zij de fraude kunnen registreren en onderzoeken. Vergeet niet om het incident te melden bij het bedrijf dat wordt nagemaakt, zodat zij andere klanten kunnen waarschuwen. Tot slot is het verstandig om mensen in uw netwerk te waarschuwen, vooral als de fraudeurs mogelijk toegang hebben gekregen tot uw contactenlijst.